Thơ Tranh: Khóc Tàn Thu

Thơ: Kim Phượng

Thơ Tranh: Kim Oanh

Trời Cuối Thu Rồi

Bài Xướng:

Trời Cuối Thu Rồi

Trời cuối thu mờ mịt khói sương
Nẻo về lá úa ngập trên đường
Trái tim cô phụ ai lay động
Hình bóng một người mãi vấn vương

Có biết lòng đây...

Kim Phượng
***
Bài Họa:

Cuối Thu

Có biết lòng đây đã thấy vương
Khi mùa thu chín ngập bên đường
Ngóng về nơi ấy tình len mộng
Mơ bóng hình ai tóc điểm sương

Tim hằng tiếc thương...

Quên Đi

Xa Xứ

Xin cảm ơn đôi mắt
Vẫn còn đắm còn si
Xin cám ơn con tim
Vẫn còn nghe rạo rực
Xin cảm ơn tặng vật
Dưới mặt trời mặt trăng
Xin cảm tạ trần gian
Úi chà chà! New York!!!

Trần Hoài Thư

Dạ Lan Hương

Khoảng trời riêng yến oanh hòa điệu
Đời bước vào nũng nịu kiếp hoa
Tuổi ngọc ngà kiêu sa phận mỏng
Cánh vàng lan gối mộng tây phương

Đường hàng me lối vương màu lá
Hương tóc bay thơm thả gió đầy
Em dáng nhỏ vai gầy bỡ ngỡ
Ước mơ tròn rạng rỡ thanh tân

Từ xa cách một lần chưa gặp
Lời viễn phương hội nhập ý thơ
Tưởng còn đây của thời thơ dại
Lá thư xanh mực tím mong chờ

Kim Phượng

Chiều Tàn

Thơ: Đến Đỗ Văn

Thơ Tranh: Kim Oanh

Cách Tự Làm Nước Mắm Tại Nhà

Vì tình hình sức khoẻ chung, Thu Hà mới nấu nước mắm xong rất ngon.
Đưa lên Internet cho bà con ai cần thì dùng.
Đừng mua mắm nữa,

Cách làm 1:

- 300ml nước
. 50 g đường ( khoảng 3 muỗng canh) em xài 1 muỗng đường dark Brown như trong hình cho có màu như nước mắm
- 10g muối. ( 1 muỗng cafe đầy)
- 2 muỗng canh giấm táo

Nấu sôi bỏ vô keo cất. Chừng nào muốn ăn bỏ thêm tỏi ớt.
Gia giảm tuỳ theo bà con ai muốn ăn đậm đà hơn.

Cách Làm 2:
Ai muốn ăn đậm mùi cá mắm thì nấu
- 2 cái đầu tôm với 350ml nước,
- xong lấy phần nước trong 300ml nấu với muối đường như công thức trên.

Thu Hà
Australia 20-5-2016

Hoa Hướng Dương

Trăm hoa nhả mỗi sắc hồng
Yêu thương trọn gửi tấm lòng Hướng Dương
Dẫu loài thiếu sắc kém hương
Ẩn tình trong cái tầm thường loài hoa
Phụ nhau gần ngỡ như xa
Phương dù đổi hướng xoay hoa mặt trời
Trót yêu tình mãi cao vời
Trăm nghìn trắc trở một lời thủy chung
Còn đây trong cõi muôn trùng
Nghìn thương đổ lại một vùng chói chang

Kim Phượng

Các Dạng Thơ Đường Luật

Trước đây, mọi người đều cho rằng Quách Tấn là nhà thơ lớn cuối cùng của Đường Luật Thi. Có thể đúng mà cũng có thể sai. Những tưởng thơ Đường Luật sẽ lụn tàn theo Quách Tấn. Nhưng thực tế, Thơ Đường Luật phát triển khá mạnh, các thế hệ 30 - 40 tuổi cũng tìm tòi học hỏi và gia nhập các thi đàn Đường Luật Thi. Không chỉ sáng tác, các Thi nhân ngày nay còn cho ra rất nhiều biến dạng hay, mới lạ.
Chúng ta cùng nhau tìm hiểu Các Dạng Của Thơ Đường Luật trước đây và ngày nay.
***
Theo Thầy Dương Quảng Hàm, thơ Đường Luật có 8 dạng chính thức vừa của Tàu vừa của Việt Nam. Có lẽ vì thế mà 8 dạng này rất quen thuộc với giới làm thơ Đường Luật.

1- Thủ Vỹ Ngâm
Dạng thơ này có câu đầu cũng là câu cuối.

Tết

Anh em đừng nghĩ tết tôi nghèo
Tiền bạc trong kho chửa lĩnh tiêu.
Rượu cúc nhắn đem, hàng biếng quẩy
Trà sen mượn hỏi, giá còn kiêu.
Bánh chưng sắp gói e nồm chảy
Giò lụa toan làm sợ nắng thiu.
Thôi thế thì thôi đành tết khác,
Anh em đừng nghĩ tết tôi nghèo.
Trần Tế Xương

2- Liên Hoàn

Liên Hoàn là lối thơ lấy câu cuối của bài trên làm câu đầu của bài dưới:

Hủ Nho Tự Trào

I

Ngán nỗi nhà nho bọn hủ ta,
Hủ sao hủ gớm hủ ghê mà !
Thơ suông nước ốc còn ngấm váng;
Rượu bự non chai vẫn chén khà.
Múa mép rõ ra văn chú chiệc;
Dài lưng quen những thói con nhà.
Phen này cái hủ xua đi hết.
Cứ để cười nhau hủ mãi a?

II

Cứ để cười nhau hủ mãi a ?
Cười ta, ta cũng biết rằng ta.
Trót quen nho nhã đầu khăn lượt.
Hóa kém văn minh cổ áo là.
Khó vậy làm em, giàu đã chị;
No thì nên bụt, đói ra ma,
Nay được buổi học ganh đua mới.
Còn giữ lề xưa mãi thế là!


(Bài Hủ Nho Tự Trào của Tình Si Tử, có tất cả 4 bài Liên hoàn, ở đây chỉ đưa ra hai làm thí dụ)

3- Thuận Nghịch Độc

Thuận nghịch độc (thuận: xuôi; nghịch: ngược) là lối thơ đọc xuôi đọc ngược cũng thành câu có nghĩa cả; có khi đọc xuôi thành thơ quốc âm mà đọc ngược thành thơ chữ Hán.

Đền Ngọc Sơn

(Bài đọc xuôi)

Linh uy tiếng nổi thật là đây:
Nước chắn, hoa rào, một khoá mây.
Xanh biếc nước soi, hồ lộn bóng:
Tim bầm rêu mọc, đá tròn xoay.
Canh tàn lúc đánh chuông ầm tiếng;
Khách văng khi đưa xạ ngát bay.
Thành thị tiếng vang đồn cảnh thắng:
Rành rành nọ bút với nghiên này.

(Bài đọc ngược)

Này nghiên với bút nọ rành rành:
Thắng cảnh đồn vang tiếng thị thành
Bay ngát xa đưa khi vắng khách;
Tiếng ầm chuông đánh lúc tàn canh .
Xoay tròn đá mọc rêu bầm tím,
Bóng lộn hồ soi nước biếc xanh.
Mây khóa một rào hoa chắn nước,
Đây là thật nổi tiếng uy linh

Vô danh

4- Yết hậu

Yết hậu (yết: nghỉ; hậu; sau) là lối thơ có bốn câu trên đủ chữ, còn bốn câu dưới chỉ có một chữ.
Thí dụ:

Xuân

Thêm mùa xuân đến với quê hương
Hoa thắm khoe xinh khắp phố phường
Áo mới mừng vui đàn trẻ nhỏ
Thương

Quên Đi

5- Lục ngôn thể
Lục ngôn thể là lối thơ thất ngôn xen vào hai câu chỉ có 6 chữ. Lối thơ này ở nước ta về đời Trần, Lê hay dùng.
Thí dụ:

Cảnh nhàn

Lọ là thành thị, lọ lâm toàn,
Được thứ thì hơn miễn phận nhàn.
Vụng bất tài nên kém bạn (lục ngôn thể)
Già vô sự ấy là tiên (lục ngôn thể)
Đồ thư một quyển nhà làm của;
Phong nguyệt năm hồ khách nổi thuyền.
Dù nhẫn chê khen, dù miệng thế,
Cơ mầu tạo hóa mặc tự nhiên.

Nguyễn Bỉnh Khiêm.

6- Tiệt hạ

Tiệt hạ (tiệt: ngắt, hạ: dưới) là lối thơ nào cũng bỏ lửng như bị ngắt, bớt ở cuối, nhưng ý nghĩa rõ rệt, người đọc đoán mà hiểu được.
Thí dụ:

Thác bức rèm châu chợt thấy mà …!
Chẳng hay người ngọc có hay đà …!
Nét thu dợn sóng hình như thể …
Cung nguyệt quang mây nhác ngỡ là …
Khuôn khổ ra chiều người ở chốn ..
Nết na xem phải thói con nhà ..
Dở dang nhắn gửi xin thời hãy …
Tình ngắn tình dài chút nữa ta …

Vô danh

7- Vĩ tam thanh

Vĩ tham thanh (vĩ: đuôi; tam: ba, thanh: tiếng ) là lối thơ ba tiếng cuối cùng, câu nào cũng phát âm giống nhau.
Thí dụ:

Ta nghe gà gáy tẻ tè te,
Bóng ác vừa lên hé hẻ hè.
Non một chồng cao von vót vót,
Hoa năm sắc nở lỏe loè loe.
Chim tình bầu bạn kia kìa kỉa,
Ong nghĩa vua tôi nhẹ nhẻ nhè.
Danh lợi mặt người ti tí tỉ
Ngủ trưa chưa dậy khoẻ khoè khoe

Vô danh

8- Song điệp

Song điệp (song: đôi; điệp: trùng nhau) là lối thơ mỗi câu hoặc ở đâu hoặc ở cuối có đặt hai cặp điệp tự (chữ lắp lại)
Thí dụ:

Vất vất vơ vơ cũng nực cười!
Căm căm cúi cúi có hơn ai?
Nay còn chị chị anh anh đó,
Mai đã ông ông mụ mụ rồi.
Có có không không, lo hết kiếp
Khôn khôn, dại dại chết xong đời.
Chi bằng láo láo lơ lơ vậy,
Ngủ ngủ, ăn ăn, nói chuyện chơi

Vô danh

(Tài Liệu Tham khảo: Việt Nam Văn Học Sử Yếu của Dương Quảng Hàm).

***

Như thế tất cả các dạng thơ Đường Luật bên dưới đây xuất hiện theo thú chơi thơ của các thi nhân mà thôi:

- Nhất Thủ Thanh: Các chữ đầu của các câu trong bài thơ giống nhau.

- Nghi Vấn: Câu thơ nào cũng có dấu hỏi ở cuối câu.

- Bát Điệp: Tất cả các câu đều có một từ giống nhau.

- Ô Thước Kiều: Tương tự như thơ Liên Hoàn, nhưng chỉ lấy hai chữ cuối của bài trên làm hai chữ đầu của bài dưới.

- Dĩ Đề Vi Thủ: Lấy các chữ ở tựa bài thơ làm chữ đầu tiên của các câu thơ.

- Dĩ Đề Vi Vận: Lấy các chữ ở tựa bài thơ làm vần để gieo.

- Áp Cú: Lấy chữ cuối của câu trên làm chữ đầu của câu dưới.

- Khoán Thủ: Ghép các chữ đầu các câu thơ thành một câu văn có ý nghĩa.

- Ngũ Độ Thanh: Dựa theo Ngũ Độ Thanh từ xưa bên Tàu áp dụng vào thơ Đường Luật ở Việt Nam. Các câu thơ phải hội đúng 5 dấu thanh trong 6 dấu thanh của tiếng Việt: Không dấu, Sắc, Huyền, Hỏi, Ngã, Nặng.
Ngoài ra còn rất nhiều biến dạng khác tuỳ theo sở thích của Tác giả nhưng vẫn theo 5 quy tắc căn bản của Đường Luật Thi là Vần, Niêm, Luật, Đối và Bố cục.
Nhân đây xin giới thiệu môt dạng thơ mới của Đường Luật Thi:

- Thủ Vỹ Điệp Ngữ Cú

SAY (Xướng)

Say ngấm men nồng để ngấm say
Mây trời xuống thấp giữa trời mây
Vấn vương bóng nhớ sầu vương vấn
Ngây ngất lòng sầu nhớ ngất ngây.
Tiếc nuối thời gian trôi nuối tiếc
Quay cuồng cuộc sống bốc cuồng quay
Đảo điên rảo bước vòng điên đảo
Say cảm mơ hồ lại cảm say!

Nguyễn Đắc Thắng

Say (Họa)

Say nào mới thế đã nào say
Mây nhớ non chăng non nhớ mây
Ứa lệ do đâu xui lệ ứa
Ngây tình bao thuở vẫn tình ngây
Đắng cay mình lại vương cay đắng
Quay quắt người sao nỡ quắt quay
Ảo mộng yêu nhau là mộng ảo
Say ngà ôi quả thật ngà say

Quên Đi
***
Cô Độc

Hanh hảnh thu về ánh nắng hanh
Cành đưa theo gió lá theo cành
Thẩn thờ đêm xuống lòng thơ thẩn
Tanh tách mưa buồn cảnh vắng tanh
Mộng vỡ tan rồi còn ủ mộng
Hành nhân sức mỏi kiếp cô hành
Hận đời đôi ngả tình ly hận
Xanh đã qua rồi tiếc thuở xanh.

Quên Đi
***

Huỳnh Hữu Đức Biên Soạn.

Dáng Thu Xưa

(Thu Melbourne)

Em Dáng Xưa

Ai vẫn âm thầm mơ dáng xưa!?
Chiều thu lối cũ gió giao mùa
Phương trời cách biệt hồn thu chết
Từ độ thu về một nỗi riêng

Lỗi hẹn đôi tim chuyện chúng mình
Chôn vùi hồi ức bụi thời gian
Ngổn ngang nhung nhớ dần phai nhạt
Tiếng khóc bạc lòng vơi đớn đau

Bước vội tìm nhau để mất nhau
Bài thơ dĩ vãng của hôm nào
Hương thu áo não tình thu chết
Mộng dệt khung sầu những tái tê

Mỗi độ thu về một nỗi riêng
Làm sao chôn chặt lấp ưu phiền
Chiều thu lối cũ còn mong mỏi!?
Thầm hỏi ai chờ em dáng xưa

Kim Phượng
***
Dáng Thu Xưa

(Từ Em Dáng Xưa của Kim Phượng)

Bất chợt em về trong giấc mơ
Mưa Thu chết lặng ánh sao mờ
Giang tay chào đón người quen cũ
Hớn hở tâm hồn ngập ý thơ.

Buổi sáng rừng Thu lá chuyển mình
Đêm qua mưa lạnh vành môi xinh
Hóa ra giấc mộng từng đêm đó
Ảo ảnh anh ôm một đóa quỳnh.

Từ thuở em đi ta mất nhau
Dãi dầu mưa nắng úa hoa đào
Dáng em thon thả trong chiều vắng
Có còn ẻo lả bước đi mau ?

Cảnh Thu bên đó chắc em buồn
Nơi chốn quê nhà đang cuối Xuân
Mong lắm gió về mang em đến
Hình hài mềm mại dáng Thu xưa.

Dương Hồng Thủy

Chiều Mơ

Ngạt ngào những cánh hoa
Mây thắm điểm trời xa
Xao xuyến lòng mơ mộng
Ngất ngây ánh nắng tà.

Quên Đi

Thơ Tranh: Thoáng Trong

Thơ: Kim Phượng

Thơ Tranh: Kim Oanh

Lặng Lẽ Nơi Nầy

Bài Xướng:

Lặng Lẽ Nơi Nầy

Bao năm đất khách biệt quê nhà,
Nối gót bốn mùa cứ vụt qua.
Cư xá êm đềm đường phố vắng,
Hoàng hôn lặng lẽ ánh dương tà.
Con tim lữ thứ hồn tê dại,
Vận nước cơ trời nỗi xót xa.
Nắng nhạt ráng hồng trời sắp tắt,
Lầu cao lừng lửng bóng trăng ngà.

Trăng ngà mỗi độ gợi trong ta,
Hình ảnh làng xưa chửa xóa nhòa.
Thôn xóm buồn tênh trưa nắng đỗ,
Nhà tranh ủ dột tối sương sa
Tỉ tê dế lạnh đêm trường vắng,
Lanh lảnh vạc khuya bóng nguyệt tà.
Lặng lẽ nơi nầy quay quắc nhớ,
Tình quê đất khách chẳng phôi pha!

Mailoc
Cali 5-5-16
***
Các Bài Họa:

Xót Xa

Quên bẵng bao năm chuyện nước nhà
Mặc cho thế sự cứ dần qua
Lên voi xuống chó đành cam phận
Thanh hải điền tang chí đã tà
Ngựa tốt gươm thiêng còn bỏ phế
Bảng đen phấn trắng buộc lìa xa
Bao đêm trăn trở cùng trăng khuyết
Bên rượu hoà thơ tiếc ánh tà

Ánh tà có lẽ cũng rời ta
Hy vọng giờ đây quá nhạt nhoà
Nhớ lúc vào đời mang mộng ước
Để giờ tan cuộc lệ lòng sa
Dưới trên đâu phải tài hay dở
Đươc mất nào do lẽ chính tà
Thế chẳng thời không thôi chớ trách
Tiếc đầu xanh thoáng đã sương pha

Quên Đi
***
Ngậm Ngùi

Ngậm ngùi thương cảnh nước non nhà
Đau khổ bao ngày đã trải qua
Chinh chiến vừa xong còn dấu tích
Bình minh chớm đến vội chiều tà
Rẽ chia dân tộc khôn hàn gắn
Lý tưởng cuộc đời mãi cách xa
Bốn chục mùa xuân qua lặng lẽ
Vầng trăng không thoát khỏi mây ngà.

Mây ngà vần vũ ở quanh ta
Non nước thân yêu đẫm lệ nhoà
Cá chết phơi thây tràn độc nhiễm
Đất trơ phèn mặn thiếu mưa sa
Quê hương uất hận phường lang sói
Dân tộc hờn căm bọn ác tà
Chờ đợi bao giờ qua cảnh khổ
Mái đầu bạc trắng tựa vôi pha.

Phương Hà
***
Ta Đã Làm Chi?

Ba mươi năm chẵn, biệt quê nhà,
Ta đã làm chi thời gian qua?
Mỗi sáng bên ly, nhìn khói tỏa,
Thường đêm cạnh sổ, ngắm trăng tà.
Quê cha ngày ấy, ra sao nhỉ?
Đất mẹ giờ đây, thật đã xa.
Hơn bát tuần rồi, đâu trẻ nữa,
Rượu đôi ba hớp đã say ngà.

Tháng năm đối diện, ta và ta.
Ký ức, thời gian dễ xóa nhòa!
Những lúc toan, lên cầu Thượng Đế,
Đôi khi định, đến khấn Hằng Sa. *
Lòng thành mong muốn, an thiên hạ,
Thời thế chưa cho, vạch chính tà.
Quyết chí, đương nhiên rồi sẽ đạt,
Đạo trời, tặng kẻ dám xông pha.

Danh Hữu
***
Lặng Lẽ Nơi Này

Khắc khoải niềm đau nỗi nước nhà
Theo dòng lịch sử lắm can qua
Chiến tranh, lệ thuộc đầy đau xót
Dân chủ, tự do định chính tà
Chân bước ngập ngừng bờ vực thẳm
Đường mê tái lập dấu mù xa
Biết bao thân phận chìm ai oán
Huyễn vọng cuồng điên diệt ánh ngà!

Nhìn ánh ngà rơi ta khóc ta
Khóc đời vô cảm vết đau nhòa
Ngu si hiệu báo màu tàn hủy
Giả dối phơi bày thảm trạng sa
Vấn nạn chìm theo dòng độc tố
Nguy cơ bộc lộ thói gian tà
Người dân sẽ chịu bao mầm bệnh
Đẩy tiếng căm hờn đỏ ráng pha!

Nguyễn Đắc Thắng
***
Quê Cha Đất Tổ

Kẻ sống lưu vong vẫn nhớ nhà,
Thời gian thấm thoát cũng mau qua.
Trông về đất Tổ buồn vô hạn,
Ngắm lại quê Cha bóng xế tà.
Giặc giả hết rồi sao đói kém!
Chiến tranh kết thúc lại chia xa.
Anh em ly tán chưa đoàn tụ!
Chớ tưởng lầu cao với tháp ngà...

Tháp ngà rỗng tuếch khổ dân ta,
Bốn mốt năm dài đổ lệ nhòa.
Cuốc bẫm cày sâu không đủ sống,
Cần cù sông cạn hết phù sa!
Ly hương cám cảnh bà con nhớ,
Lữ thứ bâng khuâng xế nắng tà.
Đất khách nhìn về quê quán cũ,
Đau lòng xót dạ tóc sương pha!

Mai Xuân Thanh
Ngày 07 tháng 05 năm 2016
***
Bừng Sáng Ráng Chiều Pha

Hoài mong mòn mõi nước non nhà
Xum họp cùng nhau… chỉ thoáng qua
Cũng đủ tinh thần vui mở hội
Bêu danh kẻ sĩ chính hay tà!
Giật mình tỉnh mộng ngàn đau đớn
Tự chủ bồi hồi nghe xót xa
Thắp đuốc tìm người đi mở lối
Cho đêm soi sáng ánh trăng ngà.

Trăng ngà rơi rụng khóc mình ta
Lệ ứa trào mi vết xước nhòa
Máu thịt bao đời xây chất ngất
Hồn thiêng còn đọng mãi Trường sa.
Giận người hổ mặt hùa theo giặc
Thương cảnh dân đen chống kẻ tà
Đất nước còn chờ người mẫn cán
Vung tay bừng sáng ráng chiều pha!

Dương Hồng Thủy
***
Xôn Xao Xứ Lạ

Xứ lạ xôn xao hẳn nước nhà
Lòng nào có thản mấy năm qua! 
 Ánh trăng mờ nhạt hơn trăng cũ 
 Bóng nắng sao hanh lúc nắng tà?? 
 Xe cộ ngược xuôi giòng thác đổ
 Người đi xuôi ngược lúc chơi xa 
 Làng thôn mình trước an bình quá! 
 Mới đó mà nay....nước mặn pha

Tóc muối pha sương nhắc đến ta 
 Biết bao kỷ niệm vẫn chưa nhòa 
 Vào đời áo trận vì non nước 
 Tan cuộc quê người trót lỡ sa 
 Nhớ nắng sân trường hoa phượng nở 
 Thương mưa gác nhỏ lúc chiều tà
Xôn xao xứ lạ buồn man mác
Nghĩ đến ngày về cứ trộn pha ...!

Song Quang
***
Lễ Mẹ Quê Người

Lễ Mẹ Mỹ, nên ... nhớ Mẹ Nhà,
Mấy mươi năm cũ thoáng trôi qua.
Xưa còn quán xuyến gia phong vượng,
Giờ đã khẳng khiu bóng xế tà.
Con trẻ xứ người luôn khoắc khoải,
Mẹ già quê cũ những trông xa!
Ngày nao, biết đến ngày nao nhỉ?
Lắng tiếng mẹ ru giữa tháp ngà.

Tháp ngà tiếng mẹ ấm lòng ta,
Bảy chục xuân thu mãi chẳng nhòa.
Bỗng chốc nhớ quê lòng trĩu nặng,
Chạnh niềm thương mẹ lệ tuôn sa.
Đâu rồi tiếng võng... Ầu ơ ... vẳng,
Còn đó nắng nghiêng... Ví dẩu ... tà.
Mẹ hỡi Mẹ ơi ... ơi hỡi Mẹ!
Xứ người con đã tóc sương pha!!!

Đỗ Chiêu Đức
***
Lặng Lẽ Nơi Nầy

Nơi nầy lặng lẽ kẻ không nhà
Bốn chục năm hơn đã trải qua
Thơ thẩn một mình trong gác trọ
Lang thang riêng bóng dưới trăng tà
Đâu người ruột thịt chừng thưa thớt
Nọ kẻ đồng tâm sao vắng xa
Cốc rượu mền môi chớ đối ẩm
Thêm ly nữa hẳn hết ngà ngà

Ngà ngà chiếu cuốn phủ thân ta
Bôi xóa lien tu cũng chẳng nhòa
Nỗi nước khôn cần dòng lệ chảy
Tình mình khó giữ giọt châu sa
Bên trời lận đận lời ly biệt
Cuối nèo chông chênh cảnh ác tà
Xin được sẻ chia lòng trắc ẩn
Nơi nầy lặng lẽ chút sương pha.

Thái Huy
***
Thao Thức

Ai cùng chia sẻ nỗi xa nhà
Cho tháng năm dài chẳng vội qua
Lặng ngắm trăng vàng trên biển vắng
Thầm thì mộng ước lúc chiều tà
Đưa nhau trở lại con đường cũ
Nhắc nhớ tìm về kỷ niệm xa
Hát khúc dân ca mùa hội lớn
Cỏ xanh thảm mượt gối tay ngà

Tay ngà hợp sức mạnh đôi ta
Nợ nước tình non chửa nhạt nhòa
Đất tổ mỏi mòn hoa rụng trắng
Mẹ quê thương nhớ lệ mưa sa
Ngậm ngùi đất khách thân đơn lẻ
Man mác chiều quê chiếc bóng tà
Thao thức hẹn ngày về cố quốc
Tóc xanh dù đã tuyết sương pha

Kim Phượng

Chân Sáo Ngày Xưa - Mừng Sinh Nhật Cô Em 2016

(Trường Tống Phước Hiệp, Vĩnh Long -1973)

Này cô em gái chích chòe
Mini tà vạt quần loe một thời
Sân trường chân sáo giờ chơi
Vô tư tuổi ngọc vui đời học sinh
Cổng trường ai đó trộm nhìn
Lời chưa dám ngỏ lặng thinh đợi chờ
Trên cành phượng vỹ ngẩn ngơ
Tiếc chàng Kỹ Thuật dại khờ chôn chân

Kim Phượng
Chúc mừng sinh nhật cô em, Người một thời đã làm cho học trò Áo xanh của chị khôn đốn...

Quên Đi Mừng Sinh Nhật Kim Oanh 2016

Tháng năm mười sáu hân hoan

Anh mừng sinh nhật cô nàng Kim Oanh

Chúc em vui khoẻ an lành

Tuy thêm một tuổi ngày xanh vẫn còn

Cùng hạnh phúc với cháu con

Nâng ly mời muội tiếng dòn cười vang. 

Quên Đi

Mai Xuân Thanh Mừng Sinh Nhật Kim Oanh 2016

Mười sáu cũng vui, sinh nhật ngày,
Kim Oanh Thư Ký, tháng năm này.
Cô em sốt sắn, thơ tranh đẹp,
Thi hữu ân cần, đáp ứng ngay.
Quẩn lại mừng em tròn tuổi mới,
Quanh đi nâng cốc cạn ly đầy...
Thông tin đúng lúc, tình huynh muội,
Thơ Thẩn Trang Nhà lưu luyến thay!

Mai Xuân Thanh
Ngày 10 tháng 05 năm 2016

Nguyễn Đắc Thắng Mừng Sinh Nhật Kim Oanh 2016

Tôi nhớ về em những Tháng Năm
Ngày mười sáu tỏ ánh trăng rằm
Tuổi thơ một mảnh say hồn nghịch
Áo trắng đôi tà guộn vết nhăm
Cuộc sống tha hương nhiều uẩn khúc
Thời gian vui thú kiếp con tằm
Ươm tơ dệt lại hương đời mới
Gửi tấm chân tình theo tháng năm!

Tôi chúc mừng em những Tháng Năm
Niềm vui sáng đẹp tựa trăng rằm
Thơ lồng tiếng nhạc tình hoa bướm
Ảnh lộng hồn thu ánh thiện tâm
Đất khách mượn đường vươn trí huệ
Quê nghèo mở lối kết tình thâm
Hồng ân Thiên Chúa truyền lan khắp
Vệt ráng hoàng hôn tỏa ấm ngầm!

Nguyễn Đắc Thắng

Cao Linh Tử Chúc Mừng Sinh Nhật Kim Oanh 2016

Mừng ngày sinh nhật Chín Kim Oanh,
Soạn sẵn mồi chay chúc phước lành
Đầy dĩa mì căn khìa ngũ vị
Cả đòn bánh tét gói tam thanh*
Rót tràn rượu mít tình quê mẹ
Ướp trọn vần thơ ruột củ hành
Gió Thái Bình Dương mang tới Úc
Mừng ngày sinh nhật Chín Kim Oanh!

* Bánh tét chữ gói nhân 3 màu vàng xanh đỏ
Cao Linh Tử
11/5/2016

Phạm Khắc Trí - Lý Tòng Tôn & Kim Mừng Sinh Nhật Kim Oanh 2016

Kim Oanh
Vừa độ Trăng tròn lẽ
Có bánh, có rượu nhớ chia cho Thầy cô và bạn bè nghen
Happy Birthday KimOanh!

Lý Tòng Tôn & Kim
***

Lúc này cữ ngọt, cữ rượu nhưng thấy quà sinh nhật bánh và rượu Tôn & Kim gứi biếu Kim Oanh,trông thèm quá, tuổi già tôi lại muốn được chia phần.
Happy Birthday Kim Oanh! Cám ơn Tôn & Kim.
Cầu chúc an lành cho mọi người

Phạm Khắc Trí

Thầy Mai Lộc Mừng Sinh Nhật Kim Oanh 2016

Cali trời trong xanh
Phượng tím nở trĩu cành
Tháng Năm nhìn cánh phượng
Biết tới sinh nhật Oanh

Khắp nơi Vườn Thơ Thẩn
Ríu rít bóng dáng Oanh
Ngoài tài một nữ sĩ
Còn cả tấm lòng thành

Ai ai cũng quí mến
Dịu hiền con chim Oanh
Sinh nhật lại sắp đến
Chúc em Vạn Sự lành

Mailoc
Cali 5-11-16

Phương Hà Mừng Sinh Nhật Kim Oanh 2016

Chúc mừng sinh nhật của Kim Oanh
Đời thắm như hoa nở ngọn cành
Xinh đẹp, đa tài, tâm rộng mở
Giữ Vườn Thơ Thẩn mãi tươi xanh

Bài vở đăng liền hết sức nhanh
Trang nhà đằm thắm nét đan thanh
Dịu dàng tính cách người em nhỏ
Cầu nối các Thầy, các chị anh

Chúc Oanh thêm tuổi lại thêm tươi
Môi thắm luôn luôn nở nụ cười
Hồn mộng lâng lâng tràn sức sống
Mỗi ngày lại có một niềm vui.

Phương Hà

(12/05/2016)

Biện Công Danh Mừng Sinh Nhật Kim Oanh 2016

Hình Ảnh: Biện Công Danh

Cảm Ơn Hạnh Phúc

Melbourne 16/5/2016
Kính gửi Thầy anh chị, 

Chỉ một ngày sinh nhật rồi sẽ qua nhưng với tất cả những dòng thơ, tình thương mến của Thầy và anh chị sẽ cho em hạnh phúc trọn đời. Kính chúc Thầy và anh chị luôn dồi dào sức khoẻ và an vui.

Lònh quý mến này em không nói hết bằng lời với hạnh phúc nghĩa tình  và em xin..........

Cảm Ơn Hạnh phúc! 

Sinh Nhật 16 tháng 5
Vào Vườn Thơ Thẩn se tằm dệt mơ
Ý hay tình đến bất ngờ
Lời thương dạ mến đôi bờ xa xôi
Men rượu nồng ấm bờ môi
Mâm ngon, bánh ngọt, phá mồi một phen
Hương hoa trong gió vừa len
Kỷ niệm thơ dại mon men bồi hồi
Mấy ai hạnh phúc một thời
Riêng đây ôm trọn cả đời dấu yêu
Cảm ơn Thầy, anh chị nhiều
"Món Quà" trân quý  tuổi chiều hoàng hôn

Kim Oanh
16/5/2015

Bệnh Và Lỗi Trong Thơ Đường Luật: Phần 2

Lỗi Trong Thơ Đường Luật

Thế nào là Lỗi Trong Thơ Đường Luật ?

Không biết những vị đưa ra các lỗi trong thơ Đường Luật nghĩ thế nào về Lỗi. Riêng cá nhân tôi: "Những điều làm mất đi nét đặc trưng căn bản của một bài thơ Đường luật mới có thể gọi là lỗi".

Cũng giống như Bệnh vậy, giới Nghiên cứu, Thi nhân ngày nay tuy có ý kiến và đưa ra số lượng về lỗi rất nhiều, nhưng chưa xác định hay thống nhất cụ thể là bao nhiêu Lỗi. Mỗi người mỗi ý, không ai hoàn toàn giống ai.

Tôi xin giới thiệu những lỗi có nhiều người nói đến.

12 Lỗi trong Thơ nên tránh khi làm Thơ Đường luật:

1. Lạc vận

2. Thất Luật

3. Thất niêm

4. Thất đối

5. Khổ độc

6. Điệp thanh

7. Điệp điệu

8. Điệp âm

9. Trùng vận

10. Trùng từ/điệp từ

11. Trùng ý /Hiệp Chưởng

12. Phạm đề/Mạ đề

Trong 12 lỗi trên, có 4 lỗi thuộc về Chính luật mà bất cứ người nào cũng phải giữ: Thất Luật, Thất Niêm, Thất Đối, Trùng Vận.

8 Lỗi còn lại chỉ là mở rộng các lỗi ở Chính Luật mà thôi.

1- Lạc Vận: Chữ gieo vần ở cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8 (hay 2, 4, 6, 8, các bài thơ có chữ cuối câu 1 là thanh trắc) không cùng một vần :

Ở thế đừng tranh tiếng trượng phu

Làm chi cho có sự đôi co

Ðấy cậy đấy khôn, đây chẳng nhịn

Ðây rằng đây phải, đấy không thua

...

Chúng ta thấy bài thơ trên không cùng một vần ( u, o, au ) 

2 - Khổ Độc: Chữ thứ 3 và thứ 5 trong các câu không đúng theo chính luật, thay vì bằng mà thành trắc hay ngược lại:

...

Làm chi cho có sự đôi co

Ðấy cậy đấy khôn, đây chẳng nhịn

...

Đúng theo Chính luật, chữ thứ 3 câu trên phải Trắc, nhưng ở đây lại là Bằng (cho). Câu dưới thì ngược lại. 

Như thế, Lỗi Khổ Độc này bắt người làm thơ phải theo Chính Luật, chứ không được Nhất Tam Ngũ Bất Luận.

3 - Lỗi Điệp Thanh: Trong một câu dùng 4 chữ thanh Bằng hoặc thanh Trắc có cùng Dấu Thanh. Như câu bên dưới có 4 chữ cùng Dấu Thanh trong một câu.

...

Ở thế đừng tranh tiếng trượng phu

Làm chi cho có sự đôi co

...

4 - Lỗi Điệp Điệu: Đây là lỗi ngắt câu giống nhau. ở 2 hay nhiều câu trong một bài thơ. 

Hồn hoa chợp mộng / thơm hồn gió;

Tóc liễu dừng thơ / đón tóc trăng.

Thơ Đường là thể thơ ngắt theo điệu 4-3. Nhất là ở hai cặp Thực và Luận phải đối. Nếu muốn tránh lỗi này chỉ còn cách đối chéo.

Chân bước vững / đường chiều khấp khểnh

Rừng cây rậm rạp / trúc vươn cao.

5 - Lỗi Điệp Âm: Trong cùng một câu, có hai chữ trùng vần với nhau 

Phòng hương thương kẻ ngồi nương triện

Tình gởi mây xa lệ ngập ngừng.

6 - Lỗi Điệp Từ: Lỗi này hiện nay có nhiều ý kiến khác nhau . Ý thứ nhất cho rằng, trong một bài thơ, cùng một chữ không được sử dụng 2 lần. Nhưng cũng có ý kiến cho rằng chỉ khi dùng quá 2 lần mới bị Lỗi Điệp Tự. Ý kiến thứ 3 là không hề phạm lỗi.

Trước thời của Quách Tấn, các thi nhân nổi tiếng đều vướng phải lỗi này. Vì sao? Vì tiền nhân không cho đây là lỗi, đó chỉ là cách nhấn mạnh ý, nhắc lại một chủ thể nào đó trong bài thơ. Cũng từ ý tưởng này, Tiền Nhân có thể thơ mang tên Thủ Vỹ Ngâm, câu thứ 1 cũng là câu thứ 8. Như bài thơ "Đón Tết" của Trần Tế Xương .

Quách Tấn là người ủng hộ tránh dùng Điệp Tự vẫn bị lỗi này, như bài "Đêm Tình", ông bị trùng 2 chữ Tình :

Giấc thắm tình duyên non gối nước,

Mán sương để lọt ánh sao băng.

Hồn hoa chợp mộng thơm hồn gió;

Tóc liễu dừng thơ đón tóc trăng.

Muôn điệu tơ lòng run sẽ sẽ,

Nửa vời sóng nhạc giợn lâng lâng.

Phòng hương thương kẻ ngồi nương triện

Tình gởi mây xa lệ ngập ngừng.

7 - Trùng Ý:Ý của câu trên được lập lại ở câu dưới nhất là trong hai cặp Thưc và Luận.

Đánh tan tục niệm hồi chuông sớm

Gõ vỡ trần gian tiếng mõ trưa

Chúng ta thấy các chữ trùng ý trong 2 câu trên : Đánh tan # Gõ vỡ ; hồi chuông sớm # tiếng mõ trưa.

8 - Phạm Đề: trong hai cặp Thực và Luận có chữ trùng với một trong những chữ của đề bài thơ. 

Lỗi này có vẻ thừa, vì không hề ảnh hưởng đến sự hay dở của bài thơ. 

Kết Luận

Thuyết Tứ Thanh Bát Bệnh có trước thơ Đường Luật khá lâu, xuất hiện vào thời Nam Bắc Triều bên Tàu, trước nhà Đường hơn trăm năm. Chính Thi Luật của Đường Thi đã dựa vào Bát Bệnh này để hoàn chỉnh Luật Thi. 

Chúng ta đều biết, riêng Chính Luật của Đường Luật thôi, cũng đã khiến cho mọi người không thể tự do phóng bút để diễn tả ý, mà phải nhờ đến "Nhất Tam Ngũ Bất Luận" mới dễ thở. 

Thế nhưng đến ngày nay, rộ lên việc mở rộng Bệnh+Lỗi này để bắt lỗi Thơ Đường Luật của tiền nhân, đồng thời đề xướng làm kim chỉ nam cho những người tập làm thơ Đường Luật. Có phải như thế lại càng khắc khe hơn cả Chính Luật?

Các Thi Nhân của chúng ta, từ thế kỷ 19 trở về trước, chẳng hề quan tâm đến Bệnh - Lỗi , đã để lại cho hậu thế những bài thơ Đường Luật, nếu không tuyệt tác cũng đầy ý vị và sống mãi với thời gian. Nếu Các Vị ấy thấy ngoài Thi Luật có thêm các Bệnh và Lỗi này, chắc chắn các vị sẽ không dám phóng ý đề thơ.

Người Xưa khi làm thơ trọng ý hơn trong từ. Nên đôi lúc còn phá lệ. Nếu quá chú tâm đến những Bệnh Lỗi, cứ lo gọt giũa, chỉnh, sửa, để né bệnh này tránh lỗi nọ, có thể chúng ta sẽ trở thành người thợ điêu khắc Thơ chăng?

Vì chưa có một qui định rõ rệt hay sự công nhận chính thức có uy tín nào về các "Bệnh và Lỗi Trong Thơ Đường Luật" . Vấn đề hiện đang trong tình trạng mỗi người mỗi ý. Nên "Bệnh và Lỗi" mới chỉ là những quan điểm cá nhân.

Thi Luật có từ ngàn năm nay, đương nhiên là phải theo. Ai muốn làm thơ theo Chính Luật cộng với "Nhất Tam Ngũ Bất Luận, Nhị Tứ Lục Phân Minh" giống như các bậc Tiền Bối trước đây thì làm. Còn ai muốn có thêm những "Bệnh Lỗi" thì theo. Không ai có thể buộc mọi người làm thơ Đường Luật theo quan điểm riêng của mình.

Hết

Huỳnh Hữu Đức

Tài Liệu Tham Khảo:

- "Việt Nam Văn Học Sử Yếu" của Dương Quảng Hàm.

- "Thi Pháp Đường Thi" của Quách Tấn.

Xa Rồi Một Mùa Hè

Thơ: Kim Phượng

Thơ Tranh: Kim Oanh

Xa Xứ

Ngày đã tàn rồi mà chưa chịu về
Cứ ham chơi hỡi thằng biệt xứ
Mắt đã mờ thấy gà hóa cuốc
Trời ơi, ham vui đến khi nào?

Trần Hoài Thư

30 Câu Nói Của Thiền Sư Nhất Hạnh Giúp Bạn Sống Hạnh Phúc Hơn

1. Thấu hiểu nỗi đau của người khác là món quà to lớn nhất mà bạn có thể trao tặng họ. Thấu hiểu là tên gọi khác của yêu thương. Nếu bạn không thể thấu hiểu, thì bạn chẳng thể yêu thương.

2. Cũng như một người làm vườn biết cách dùng phân bón để cho ra những bông hoa tươi đẹp, người tu tập biết tận dụng nỗi đau khổ để tạo ra hạnh phúc.

3. Tự do có được nhờ tu tập và thói quen. Bạn phải rèn luyện mình cách bước đi như một người tự do, ngồi như một người tự do và ăn như một người tự do. Chúng ta phải rèn luyện bản thân về cách sống như thế nào.

4. Nói “Tôi yêu bạn” có nghĩa là “Tôi có thể mang tới cho bạn sự bình yên và hạnh phúc”. Để làm được điều đó, trước tiên, chính bạn phải là người có được những điều đó đã. 

5. Một người tức giận là do không giải quyết được những đau buồn của mình. Họ là nạn nhân đầu tiên của sự đau buồn đó, còn bạn là người thứ hai. Hiểu được điều này, lòng tư bi sẽ nảy nở trong tim và sự tức giận sẽ tan biến. Đừng trừng phạt họ, thay vào đó, hãy nói gì đó, làm gì đó để vơi bớt nỗi đau buồn. 

6. Chúng ta được tạo ra từ ánh sáng. Chúng ta là những đứa trẻ của ánh sáng. Chúng ta là con cái của thần mặt trời.

7. Tĩnh lặng là điều cốt lõi. Chúng ta cần tĩnh lặng như chúng ta cần không khí, như cái cây cần ánh sáng. Nếu tâm trí chúng ta lúc nào cũng đầy những từ ngữ và suy nghĩ, thì lấy đâu ra không gian cho chính chúng ta.

8. Mỗi người chúng ta nên tự hỏi mình: Tôi thật sự muốn gì? Trở thành người thành công số 1? Hay đơn giản là người hạnh phúc? Để thành công, bạn có thể phải hi sinh hạnh phúc của mình. Bạn có thể trở thành nạn nhân của thành công, nhưng bạn không bao giờ là nạn nhân của hạnh phúc. 

9. Hãy bước đi như thể bạn đang hôn trái đất bằng bàn chân của mình.

10. Khi một người làm bạn đau khổ, ấy là vì ẩn sâu bên trong, nỗi đau khổ của anh ta đang tràn trề. Anh ta không đáng bị trừng phạt. Anh ta cần sự giúp đỡ.

11. Đôi khi niềm vui mang tới nụ cười. Nhưng cũng đôi khi, chính nụ cười mang tới niềm vui.

12. Hạnh phúc là được là chính mình. Bạn không cần phải được thừa nhận bởi người khác. Chỉ cần chính bạn thừa nhận mình là được rồi. 

13. Bởi vì bạn đang sống nên mọi thứ đều có thể thành sự thật. 

14. Hãy cười, thở và bước đi thật chậm.

15. Mỗi sáng thức dậy, tôi lại mỉm cười. Hai mươi tư tiếng mới mẻ đang ở trước mắt tôi. Tôi nguyện sống trọn cho từng phút giây và xem xét mọi th

16. Những mầm mống khổ đau trong bạn có thể thật mạnh mẽ, nhưng đừng đợi cho đến khi mọi khổ đau đi hết rồi mới cho phép mình được hạnh phúc.

17. Nhiều người cho rằng sự náo nhiệt là hạnh phúc. Nhưng khi quá náo nhiệt, sẽ không có bình yên. Hạnh phúc thật sự dựa trên sự bình yên.

18. Hành động của tôi nói lên tôi là ai.

19. Niềm hy vọng là điều rất quan trọng. Nó giúp cho hiện tại bớt khắc nghiệt. Nếu ta hy vọng rằng ngày mai sẽ tốt đẹp hơn, ta sẽ chịu đựng được khó khăn của hôm nay. 

20. Nếu bạn yêu ai đó nhưng hiếm khi dành thời gian cho họ thì đó không phải tình yêu thật sự

21. Tình yêu của bạn phải khiến cho người yêu cảm thấy tự do.

22. Thời khắc hiện tại tràn ngập niềm vui và hạnh phúc. Chỉ cần bạn để tâm, bạn sẽ nhìn thấy chúng

23. Tôi tự hứa với lòng mình rằng tôi sẽ vui sống từng phút giây mà đời ban cho tôi. 

24. Tất cả suy nghĩ, lời nói, hành động của bạn đều mang dấu ấn của riêng bạn.

25. Con người đau khổ là vì các thành kiến. Khi nhìn mọi thứ cởi mở hơn, chúng ta sẽ tự do và chẳng còn khổ đau nữa. 

26. Nếu chúng ta bình an, chúng ta hạnh phúc, chúng ta có thể cười. Và mọi người trong gia đình, trong xã hội có thể hưởng niềm vui từ chính sự bình an của ta.

27. Cội nguồn của tình yêu nằm sâu trong mỗi chúng ta. Chúng ta có thể giúp người khác hạnh phúc. Một lời nói, một hành động, một suy nghĩ cũng có thể làm vơi nỗi buồn và tăng hạnh phúc cho người khác.

28. Tôi đã tới. Tôi đang ở nơi cần ở. Điểm đến của tôi nằm trên mỗi bước đi.

29. Chúng ta cần học cách nghỉ ngơi và thư giãn. Nó giúp ta phòng chống bệnh tật và giảm ngừa căng thẳng. Nó giúp ta có tâm trí sáng suốt để tập trung giải quyết các vấn đề.

30. Mỗi hơi thở, mỗi bước đi của chúng ta có thể lấp đầy bởi bình an, hạnh phúc và sự thanh thản.

Kim Phượng Sưu Tầm

Chốn Thật Của Người

Ở đâu dậy Hỏa Ngục
Nơi nào mở Thiên Đàng
Chỉ trong ta cồn lửa
Rầm rập dồn hỗn mang.

Phan Nhật Nam
Tàn Thu Nhâm Thân 1992

Vết Chàm Tháng Tư

Thơ: Kim Phượng

Thơ Tranh: Kim Oanh

Bệnh Và Lỗi Trong Thơ Đường Luật: Phần 1

Đường xưa gấm lụa Tiền Nhân trải

Lối mới chông gai Hậu Thế bày

                                    Quên Đi

Thơ Đường Luật chỉ với 5 qui tắc: Vần, Luật Bằng Trắc (Thanh ), Niêm, Đối Ngẫu, Bố Cục, đã khiến cho người làm thơ phải khó khăn khi làm được một bài không phạm 5 qui tắc này. Cũng chính vì sự khó khăn của Chính Luật, nên chúng ta được thừa hưởng Kim Bài miễn tội, đó là "Nhất Tam Ngũ Bất Luận, Nhị Tứ Lục Phân Minh".

Thế nhưng trong thời gian gần đây, lưu truyền đầy dẫy trên mạng Internet những bài viết về "Bệnh và Lỗi Trong Thơ Đường Luật". Giờ có thêm tôi chắc cũng không làm cho mọi chuyện rối hơn lên.

Qua những gì đã đọc, tôi thấy có nhiều điều rất quen, có cái như quen mà lạ, có cái như lạ mà quen, cũng như không ít cái mới mẻ so với những gì mình học hỏi từ thuở trước.

Bệnh Trong Thơ Đường Luật

Thơ Đường Luật là một thể thơ gây nhiều khó khăn nhất cho người tập làm thơ. 

Ðể giúp cho người làm thơ khỏi lạc đường và tới đích mau chóng, các học giả Trung Hoa đã soạn nhiều bộ Thi Vận Tập Thành, thường gọi là sách Quan vận, là Vận thư. Ðời Tùy có sách Thiết Vận; đời Ðường có sách Ðường vận, Quảng Vận; đời Tống theo những bộ sách đời trước, soạn ra bộ Lễ Bộ Vận Lược, được triều đình dùng làm chữ an tắc cho thi vận trong việc khảo thí. Các đời sau cũng theo gương đời Tống, soạn ra những sách Quan vận mới. Nhà Nguyên có sách Trung Nguyên Âm Vận; nhà Thanh có sách Bội Văn Vận Phủ; Trung Hoa dân quốc có Trung Hoa Tân Vận ...Sách Trung Hoa Tân Vận chưa được đem ra áp dụng . Ðược thông dụng nhất là Bội Văn Vận Phủ.

Nước Việt Nam chưa có sách Quan vận. Các cụ ngày xưa đều dùng sách Tàu khi làm thơ chữ Nôm cũng như khi làm thơ chữ Hán.

Thầy Dương Quảng Hàm có viết trong Việt Nam Văn Học Sử Yếu:

"Thơ nôm ta làm theo phép tắc thơ Tàu, mà âm thanh tiếng ta cũng tương tự tiếng Tàu (cũng là thứ tiếng đơn âm và cũng chia làm tiếng bằng tiếng trắc). nên thi pháp của ta tức là thi pháp của Tàu và các niêm luật của thơ ta cũng phỏng theo thơ Tàu cả . Trong lối thơ Đường luật, có năm điều này phải xét 1) Vần; 2) Đối ngẫu; 3) Thanh; 4) Niêm; 5) Cách Bố cục"

Mãi đến thập niên 40 của thế kỷ 20 trở lại đây, vấn đề Thi Bệnh được các nhà Thơ Việt Nam đem ra bàn tán và mổ sẻ sôi nổi. Trong đó đáng chú ý nhất là quan điểm của Nhà thơ Quách Tấn.

Vậy Thi Bệnh là gì?

Theo cách nghĩ của các thi nhân từ xưa, Thi Bệnh là những khuyết điểm khi xướng lên sẽ làm bài thơ mất hay. 

Người đầu tiên đề xướng là Thẩm Ước ( 441-513 ) sống vào thời Nam Bắc Triều (420-589), trước đời Nhà Tuỳ bên Tàu. Ông đã đề xướng thuyết Tứ Thanh Bát Bệnh áp dụng cho các thể thơ Cổ Thể (những thể thơ có trước Thơ Đường Luật ). 

Tứ Thanh Bát Bệnh có nghĩa là những lỗi về âm thanh, khi đọc hay ngâm nga bài thơ nghe không hay hoặc chói tai. Mỗi Thanh có hai Bệnh :

1. Bình Đầu - Thượng Vỹ

2. Phong Yêu - Hạc Tất

3. Chánh Nữu - Bàng Nữu

4. Đại Vận - Tiểu Vận

Sau khi Thẩm Ước đề xướng thuyết Tứ Thanh Bát Bệnh, Thi sĩ hưởng ứng rất sôi nổi. Các Thi Nhân thời Sơ Đường dựa vào thuyết Tứ Thanh Bát Bệnh này bổ sung và dần hoàn chỉnh Luật Bằng Trắc, Luật Niêm trong Đường Luật Thi. Các thế hệ thi nhân đã hoàn chỉnh và ngày nay chúng ta đang sử dụng.

Ở Việt Nam từ những thập niên đầu của thế kỷ 20 trở về trước, các nhà thơ không quan tâm đến thi bệnh. Chỉ mãi đến thập niên 30-40 trở lại đây, thi bệnh được quan tâm rất kỹ. Hiện nay, đối với Thi Bệnh trong Thơ Đường Luật, mỗi người mỗi ý, có người cho là có 8 bệnh , có người 14 bệnh, cũng có người 17 bệnh, lại có người đề ra 34 bệnh...

Nhưng tất cả các bệnh mà các nhà Thơ Việt đưa thêm vào cũng chỉ là đào sâu vào Thanh (luật Bằng Trắc), Niêm và Vận, vì cả 3 quy tắc này trong Đường Luật đều liên quan đến Thanh âm.

Nhìn chung, những bệnh trong Thơ Đường Luật được đề cập nhiều chỉ là 8 bệnh như của Thẩm Ước mà thôi.

8 Bệnh trong Thơ Đường Luật

1 - Bình Đầu : có nghĩa là bằng nhau ở đầu câu, 3 chữ đầu câu của 4 câu liên tiếp cùng tự loại như danh từ, động từ...

2 - Thượng Vỹ : Đuôi cao lên, 3 chữ cuối hoặc 3 chữ thứ 5 của 4 câu liên tiếp cùng tự loại

3 - Phong Yêu : eo con Ong, chữ thứ 2 và chữ thứ 7 trong cùng một câu cùng thanh(dấu)

4 - Hạc Tất : đầu gối chim Hạc, chữ thứ 4 và 7 trong cùng một câu cùng thanh (dấu)

5 - Chánh Nữu : phạm lỗi này khi trong 1 câu có 3 chữ có phụ âm hay nguyên âm đầu giống nhau. Ngoại trừ các chữ láy, ghép.

6 - Bàng Nữu: trong 4 câu liên tiếp có từ 4 chữ có phụ âm hay nguyên âm đầu giống nhau .Ngoại trừ các chữ láy, ghép.

7 - Đại Vận : Chữ thứ 4 và 7 trong cùng một câu trùng vần với nhau

8 - Tiểu Vận : Chữ thứ 2 và 7 trong cùng một câu trùng vần với nhau.

Thí dụ: Qua Đèo Ngang là một bài thơ rất nổi tiếng của Bà Huyện Thanh Quan, dựa vào 8 Bệnh của Thơ Đường Luật, chúng ta thử xem bài thơ này có bao nhiêu Bệnh:

Bước tới đèo Ngang, bóng xế tà,

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.

Lom khom dưới núi, tiều vài chú,

Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.

Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,

Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.

Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,

Một mảnh tình riêng, ta với ta.

- Bệnh Bình Đầu: Chữ đầu câu của 4 câu cuối có 3 chữ Nhớ-Thương-Dừng cùng tự loại là Động từ

- Bệnh Thượng Vỹ: Chữ cuối 4 câu trên có 3 chữ Hoa-Chú-Nhà cùng là danh từ 

- Bệnh Phong Yêu: ở câu 2 có chữ Cây và Hoa cùng dấu thanh. Câu 5 có chữ Nước và Quốc cùng dấu thanh

- Bệnh Hạc Tất: Câu 3 có chữ thứ 4 và chữ thứ 7 cùng dấu thanh. Câu 8 cũng thế.

- Bệnh Chánh Nữu: Câu cuối có 3 chữ cùng phụ âm t 

- Bệnh Bàng Nữu: ở 4 câu cuối bị bệnh này, 5 chữ mang cùng phụ âm đầu là 5 chữ t và 4 chữ m, 5 chữ n 

- Bệnh Đại Vận: câu thứ 2 có chữ thứ 4 là đá chữ thứ 7 là hoa trùng vần

- Bệnh Tiểu Vận: Câu thứ 6 có chữ thứ 2 là nhà và chữ thứ 7 là gia trùng vần.

Giờ chúng ta thử đến với bài "Đón Tết" của cụ Tú "Có chăng chừa rượu với chừa chè"

Anh em đừng nghĩ tết tôi nghèo

Tiền bạc trong kho chửa lĩnh tiêu.

Rượu cúc nhắn đem, hàng biếng quẩy

Trà sen mượn hỏi, giá còn kiêu.

Bánh chưng sắp gói e nồm chảy

Giò lụa toan làm sợ nắng thiu.

Thôi thế thì thôi đành tết khác,

Anh em đừng nghĩ tết tôi nghèo.

- Bệnh Bình Đầu: 4 câu đầu, 4 câu giữa và 4 câu cuối đều mắc phải lỗi vì có danh từ ở đầu câu.

- Bệnh Thượng Vỹ: 4 câu đầu có 3 chữ cuối là động từ: tiêu, quẩy, kiêu.

- Bệnh Phong Yêu: bị lỗi ở câu thứ 4: sen, kiêu và thứ câu 7: thế, khác

- Bệnh Hạc Tất: lỗi ở câu 2: kho, tiêu.

- Bệnh Chánh Nữu: Câu 7 có 3 phụ âm trở lên th: Thôi, thế, thì, thôi.

- Bệnh Bàng Nữu: 4 câu cuối cùng phụ âm t: toan, tết, tết, tôi.

Với bài này Cụ Tú Xương nhà ta bị mắc phải 6/8 bịnh.

Chúng ta cùng tiếp tục với thơ của Quách Tấn trong bài " Đêm Tình" 

Giấc thắm tình duyên non gối nước,

Mán sương để lọt ánh sao băng.

Hồn hoa chợp mộng thơm hồn gió;

Tóc liễu dừng thơ đón tóc trăng.

Muôn điệu tơ lòng run sẽ sẽ,

Nửa vời sóng nhạc giợn lâng lâng.

Phòng hương thương kẻ ngồi nương triện

Tình gởi mây xa lệ ngập ngừng.

- Bệnh Bình Đầu: Chữ đầu câu của 4 câu đầu có 3 chữ trở lên cùng tự loại là danh từ

- Bệnh Thượng Vỹ: chữ cuối câu của 4 câu đầu có 3 chữ trở lên cùng tự loại là danh từ. 3 chữ thứ 5 của 4 câu giữa và 4 câu cuối cùng là động từ.

-Bệnh Phong Yêu: Câu 1 thắm - nước; câu 2 sương - băng- Bệnh Hạc Tất : Câu 4 thơ - trăng

- Bệnh Chánh Nữu: Câu 4 có cùng 3 phụ âm h : hồn - hoa - hồn

- Bệnh Bàng Nữu: 4 câu cuối có cùng phụ âm l : lòng - lâng - lâng - lệ. 

Như thế, "Đêm Tình" cũng bị 6/8 Bệnh 

Qua mổ xẻ để định bịnh. Một bài thơ hay nổi tiếng Qua Đèo Ngang đã mang trên mình 8/8 bịnh. Bài Thơ của Trần Tế Xương thì bị 6/8 bệnh. Quách Tấn một trong những người đề xướng "Bệnh và Lỗi Trong Thơ Đường Luật" cũng vướng 6/8 Bệnh.

Đó là chúng ta mới định bịnh thôi, chưa nói đến trên dưới 10 lỗi trong thơ Đường Luật nữa mà các nhà thơ, nhà nghiên cứu hay học giả của thế hệ chúng ta vạch ra để người làm thơ Đường Luật phải tránh.

Hết Phần 1

Huỳnh Hữu Đức

Tả Về Mẹ

Hàng năm trước Ngày Nhớ Ơn Mẹ, các em học sinh Lớp 5 của tôi, được khuyến khích đọc một bài Học thuộc lòng hoặc viết một đoạn Văn ngắn về Mẹ, thay cho món quà hiện vật mà các em thường mua trao tặng mẹ.

Tất cả 25 học sinh đã viết về Mẹ mình với tiếng lời vui tươi, nũng nịu. Riêng Nguyễn Thị Thanh Thảo của chúng ta, khiến tôi lặng người khi đọc những dòng chữ ..." nhưng con lại mất mẹ mãi mãi và mãi mãi...(vì mẹ con chết rồi.).

Trong Ngày vui này, các bạn của em được ôm Mẹ và được Mẹ đáp lại bằng những nụ hôn, những vuốt ve, âu yếm, trìu mến. Thảo của chúng ta thì sao? "...hằng đêm con thường đốt nhang cho mẹ (mẹ có biết không?)".

Sáng nay, tôi và con trai của tôi tham dự buổi đi bộ được tổ chức hàng năm, quyên tiền cho Breast Cancer Research và nhớ về em,tôi đã âm thầm hợp lực cùng em, dâng lên mẹ em một lời cầu nguyện...giúp Thanh Thảo.

Xin gửi đoạn Văn của Thảo đến cùng thân hữu. Dù rằng những lỗi chính tả vẫn còn đó, nhưng tôi xin giữ nguyên bản, để tỏ lòng trân trọng tấm chân tình em đã dành cho Mẹ.

Kim Phượng

Tạp Ngâm Kỳ 3 - 雜吟其三 - Nguyễn Du - 阮攸

雜吟其三                Tạp Ngâm Kỳ 3
阮攸                        Nguyễn Du

漠漠秋光八月深    Mạc mạc thu quang bát nguyệt thâm
茫茫天氣半晴陰    Mang mang thiên khí bán tình âm
秋風高竹鳴天籟    Thu phong cao trúc minh thiên lại
零雨黃花布地金    Linh vũ hoàng hoa bố địa câm (kim)
遠岫寒侵遊子夢    Viễn tụ hàn xâm du tử mộng
澄潭清共主人心    Trừng đàm thanh cộng chủ nhân tâm
出門徐步看秋色    Xuất môn từ bộ khan thu sắc
半在江頭楓樹林。Bán tại giang đầu phong thụ lâm.

Dịch nghĩa:

Tháng tám cảnh thu già lặng lẽ
Khí trời mênh mang , nửa râm nửa nắng
Buji trúc cao gió thu thổi, tiếng sáo trời nổi lên
Hoa cúc sau trận mưa, rơi xuống rắc vàng trên mặt đất
Khí lạnh ở rặng núi xa thấm vào mộng người du tử
Nước đầm trong vắt như lòng chủ nhân
Ra cửa thong thả ngắm sắc thu
Thấy một nửa giải rừng phong mé đầu sông.

Dịch thơ:

Nét thu già im lìm tháng tám,
Trời nửa mờ nửa sáng mênh mang.
Gió thu trúc trổi sáo đàn
Sau mưa mặt đất trải vàng cúc hoa.
Hơi núi lạnh đêm xoa khách mộng,
Nước đầm trong lắng đọng lòng ai.
Thong dong thu ngắm cửa ngoài,
Rừng phong in nửa trải dài đầu sông.

Mailoc phỏng dịch
***
Các Bài Thơ Dịch:

Trung Thu

Tháng tám Trung Thu bóng nguyệt rằm,
Âm u khí hậu dưới trời râm.
Gió lay cành trúc du dương sáo,
Bông cúc sau mưa rớt rụng thầm.
Cái lạnh núi xa len giấc mộng,
Hồ thu trong vắt khách tri âm.
Cử ngoài ngắm cảnh trời Thu sắc,
Hiện nửa rừng phong sông nước thâm.

Mai Xuân Thanh
***
Tạp Ngâm Kỳ 3

Tháng tám hơi thu đã phủ đầy
Mênh mông cảnh sắc nắng cùng mây
Gió tây trúc hát vang trời vắng
Mưa tạnh đất vàng cánh cúc rây
Núi lạnh vào mơ người khách lạ
Đầm trong ví dạ chủ nhân nầy
Rời nhà thả bước nhìn thu toả
Phong ở đầu dòng chen chúc cây.

Quên Đi
***
Tạp Ngâm Kỳ 3

Tháng Tám mùa thu trọn vẹn là
Mênh mông tỏ sáng nửa mờ ra
Gió lùa ngọn trúc trời vang tiếng
Mưa tạnh cúc vàng đất ngợp hoa
Núi lạnh thấm hồn người lữ khách
Đầm trong tợ dạ chủ nhân ta
Hiên ngoài rảo bước màu thu ngắm
Phong chiếm đầu sông nửa dãy xa

Kim Phượng

Nén Thương

Bức ảnh gốc của chị Đặng Thị Nguyệt

Chị Đặng Thị Nguyệt, Cựu Học Sinh trường Kỹ Thuật Vĩnh Long, niên khóa 64 - 69.

Vào khoảng tháng 4 - 5 năm 2015, trước khi qua đời, Chị đã soạn sẵn một bức hình về trường cũ và một số hiện kim, với tâm nguyện nhờ thực hiện một phong ảnh khổ lớn, để quý Thầy Cô, các Bạn Hữu cùng chụp hình lưu niệm, trong ngày họp mặt.

Ngày 31 tháng 1 năm 2016, phu quân của Chị là anh Đỗ Đại Thanh Thủy và Ban Liên Lạc Kỹ Thuật Vĩnh Long đã hoàn thành ước nguyện của Chị Nguyệt.

Lẽ thường, sự lo lắng, làm vui lòng người sắp lìa đời, mọi người đều mong muốn thực hiện. Nhưng với chị Nguyệt thì ngược lại, chị nghĩ đến người ở lại trước khi sắp rời khỏi cuộc đời. Tâm nguyện ấy đã lay động trái tim tôi.

Không khỏi bồi hồi xúc động, tôi xin gửi đến Chị "Nén Thương", thay tấm chân tình của người cùng trường.

Nguyện cầu Hương Linh Chị được an lành.

***

Nén Thương

Nhang lòng thắp một nén thương

Mượn mây nhờ gió dẫn đường hiển linh
Về nơi đất mẹ quê mình
Qua lời khấn nguyện là tình gửi trao

Người hỡi im nằm huyệt đất sâu
Nghĩa trang gió lộng có vơi sầu
Bạn đời muôn thuở chàng Thanh Thủy
Thỏa ước vọng đầy Nguyệt khát khao
Vĩnh biệt ngàn thu phút lệ trào
Trối trăn tâm nguyện lúc chia xa
Với hình ảnh cũ thời thơ dại
Kỷ vật còn đây kẻ bạc phần
Vẫn mái trường xưa lối cổng này
Bảng đen phấn trắng bụi mù bay
Len trong nắng ấm hương xuân mới
Từ cõi xa xăm Nguyệt... hãy về

Để nghe rộn tiếng ngày tương ngộ
Và chốn non bồng được nghỉ ngơi

Kim Phượng

Thêm Một Trò Bịp: Mỹ phẩm Stem Cells

Trước khi nói về giá trị làm đẹp của mỹ phẩm stem cells, tưởng cũng nên tìm hiểu stem cells là gì.

Stem là phần giữa chính của một cây thảo, cây bụi hoặc cây gỗ từ rễ mọc lên, gọi là thân cây. Từ thân, lá và hoa mọc ra. Stem cũng có nghĩa là cái cuống của lá hoặc hoa quả nối với thân hoặc cành. Cell là tế bào, đơn vị nhỏ nhất của một chất sống có một hạt nhân.

Với cơ thể con người, Stem cells “ tế bào gốc” là những tế bào chưa phân biệt, có thể phân hóa ra cả hàng trăm loại tế bào để tạo thành các cơ quan bộ phận khác nhau, như tim, phổi, thận, não...

Có 2 loại tế bào gốc:

1. Tế bào gốc từ phôi (embryonic stem cells)

Phôi là sản phẩm của sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng nữ ở tử cung trong 8 tuần lễ phát triển đầu tiên. Trong phôi có một nhóm tế bào gọi là tế bào gốc stem cells có khả năng tạo ra tế bào của tất cả các bộ phận trong cơ thể. Tiếc thay, chúng chỉ tồn tại trong dăm ngày ở phôi và cũng thấy có trong máu ở cuống rốn.

Khi tách ra từ phôi, nuôi dưỡng trong phòng thí nghiệm, các tế bào này vẫn có thể phân bào và vẫn có khả năng tạo ra cả trăm loại tế bào trưởng thành khác nhau cho các bộ phận cơ thể. Do đó chúng được mệnh danh là “tế bào gốc đa năng” pluripotent stem cells.

2. Tế bào gốc người lớn, non-embryonic “somatic” hoặc “adult” stem cells

Ðây là những tế bào hiện diện trong đa số bộ phận cơ thể người lớn, trẻ em và thai nhi như là trong máu, não bộ, ruột, da với khả năng được định trước. Chúng có thể tạo ra tế bào của bộ phận đó như là tế bào trong máu tạo ra hồng hoặc bạch huyết cầu, trong da tạo ra tế bào da, chứ không tạo ra các tế bào khác của cơ thể. Mới đây, các khoa học gia còn tìm thấy tế bào gốc người lớn trong nhau thai và cuống rốn thai nhi.

Khác với phôi tế bào gốc, tế bào gốc người lớn không nuôi dưỡng trong phòng thí nghiệm được.

Các khoa học gia cũng đã tìm cách tạo ra một loại tế bào gốc gọi là iPS induced pluripotent stem cell. Họ lấy bất cứ tế bào nào từ người lớn hoặc trẻ em, “phù phép” nhân di truyền, biến chúng thành loại tế bào tương tự phôi tế bào gốc, có khả năng tạo ra bất cứ loại tế bào nào trong cơ thể. Tuy nhiên đây mới chỉ là kết quả sơ khởi, chưa được áp dụng trong thực tế.

Vì phôi tế bào gốc có khả năng tạo ra bất cứ loại tế bào nào trong cơ thể, cho nên các nhà khoa học suy luận là có thể cấy tế bào gốc vào một bộ phận đang bị tổn thương. Tế bào đa năng này sẽ tạo ra một loạt tế bào mới của bộ phận đó. Sau khi ổn định, phát triển, chúng sẽ thay thế các tế bào tổn thương để làm nhiệm vụ của bộ phận đó. Chẳng hạn, khi tuyến tụy bị bệnh, không sản xuất được insulin để duy trì đường huyết bình thường, thì, nếu được cấy phôi bào gốc, tụy tạng sẽ hồi phục, lại tiếp tục sản xuất ra insulin.

Áp dụng phôi tế bào gốc trong trị bệnh hiện nay đang còn trong vòng nghiên cứu, thử nghiệm. Trên nguyên tắc, trị liệu này được cho là có thể áp dụng để chữa nhiều loại bệnh như bệnh tiểu đường, bệnh Parkinson, Alzheimer, thương tích thần kinh... Tuy nhiên, con đường nghiên cứu từ phòng thí nghiệm tới bệnh viện điều trị là một con đường dài, còn nhiều việc phải làm.

Trước khi áp dụng vào bệnh của con người, các khoa học gia phải nuôi dưỡng một loại tế bào thích hợp, tìm cách thử nghiệm các tế bào này, bảo đảm là an toàn ở súc vật trước khi dùng thử ở một số bệnh nhân tình nguyện. Nếu thấy hoàn toàn safe thì mới mang ra áp dụng rộng rãi.

Vả lại, ghép tế bào gốc không giống như uống mấy chục viên dược phẩm. Ta có thể ngưng thuốc khi có tác dụng ngoại ý, hóa chất sẽ phai nhạt dần, nhưng khi nhận stem cells thì chúng vẫn hiện diện trong cơ thể và ảnh hưởng sẽ kéo dài suốt đời. Ấy là chưa kể hệ miễn dịch người nhận còn phản ứng, không chấp nhận “sống chung” với tế bào mới, dù tế bào gốc này có thể là ân nhân cứu mạng hoặc tế bào gốc cũng có khả năng kích thích tạo ra mô bào, u bướu không muốn có. Lại còn vấn nạn lấy đâu ra tế bào gốc đa năng. Ở phôi ư? Lấy từ phôi sẽ hủy hoại phôi đó, trái với luật pháp và đạo đức, vì phôi cũng được coi như có sự sống như con người.

Vậy mà trên internet đã có cả trăm cả ngàn địa chỉ quảng cáo chữa bằng stem cells cho vô số bệnh như Alzheimer, chấn thương não, ung thư, tiểu đường, Parkinson, viêm khớp, bệnh thận, stroke thậm chí cả trong lãnh vực cải thiện sắc đẹp con người. Trong danh sách này, cơ quan FDA chỉ mới chấp thuận cho phép chuyển ghép stem cells từ tủy xương để điều trị ung thư máu bạch cầu leukemia. Lập trường của FDA là chỉ chấp nhận khi nào chuyển ghép stem cells được chứng minh là công hiệu và an toàn cho bệnh nhân. Hoặc các phương thức đang được nghiên cứu, đã xin phép và đã được FDA chấp thuận cho tiếp tục nghiên cứu.

Tại Hoa Kỳ, FDA có trách nhiệm điều hòa kiểm soát tất cả các phương tiện dùng để trị bệnh, từ dược phẩm tới dụng cụ y khoa, kỹ thuật trị liệu.

Trên đây là nói về stem cell trong việc điều trị bệnh, con đường đi tới cụ thể cũng còn hơi dài, có khi phải chờ cả vài chục năm nữa. Khoa học là vậy. Chậm nhưng chắc. Ấy vậy mà đôi khi còn xảy ra những rủi ro, những hậu quả không ước định được trước.

Còn stem cells trong mỹ phẩm thì sao?

Ðây là một đề tài đang được thảo luận rộng rãi khắp nơi vì trong thập niên vừa qua, danh từ stem cells đã trở thành một nhóm chữ có tính cách kỹ thuật, chuyên môn thời thượng trong kỹ nghệ sản xuất mỹ phẩm.

Stem cells xuất hiện trong tên của sản phẩm, trong danh sách thành phần cũng như lời “khuyến thị” khoe công dụng của mỹ phẩm.

Stem cells được các nhà sản xuất mỹ phẩm “phong” cho là lý tưởng để chống lại sự hóa già của lớp da.

Sản phẩm từ stem cells được nói gần nói xa là có thể kích thích để da tạo ra lớp da non và đảo ngược hiện tượng nhăn da.

Mà da nhăn là mối ưu tư lớn của con người, là chỉ dấu của sự già nua, là không còn vẻ đẹp mịn màng mũm mĩm tươi trẻ của thời kỳ nam thanh nữ tú. Và những người ưu tư đó vội vàng đi tìm thuốc tiên, tẩy xóa vết nhăn trên mặt, trên bụng, trên đôi bàn tay gầy guộc, khô cằn. Cosmetic stem cells ra đời qua kỹ thuật stem cells technology và trở thành một kỹ nghệ lớn với lợi nhuận thương mại cả nhiều chục tỷ mỹ kim. Tranh luận về thực hư, lợi hại của cosmetic stem cells giữa các nhà sản xuất mỹ phẩm cũng như giới tiêu thụ và khoa học gia chắc còn kéo dài. Ðọc hết nội dung các thảo luận này có khi mình lại hóa già trước khi có sự “đồng thuận” từ các phía. Người viết chỉ xin gửi tới bà con mấy ý kiến đáng suy nghĩ liên quan tới chuyện dài cosmetic stem cells.

Trên đây, có nói stem cell technology là vì, theo các nhà chuyên môn, mỹ phẩm không chứa stem cells con người hoặc stem cells thực vật mà chỉ dựa vào kỹ thuật nghiên cứu công dụng của phôi tế bào gốc. Vì, để sống sót và hoạt động được, theo Giáo Sư Bác Sĩ Jorg Gerlach, Ðại học Pittsburgh, stem cells cần được nuôi dưỡng bởi máu trong cơ thể hoặc với một chất dinh dưỡng đặc biệt, chứ không phải là bắt một nhúm stem cells bỏ vào một lọ dung dịch nào đó, tung ra thị trường để người mua thoa bôi khơi khơi lên da là da hết nhăn. Vì chúng đã chết hết rồi. Stem cells là tế bào sống, sẽ mau chóng bị tiêu hủy trong môi trường ẩm hoặc serum. Hơn nữa, cấu tạo của da rất kiên cố, đâu có thể để vật lạ xâm nhập dễ dàng như vậy.

Như vậy, theo các nhà chuyên môn, cosmetic stem cells trong mỹ phẩm da có thể được hiểu là:

1- Không có stem cells từ con người mà có thể là từ thực vật.

2- Các stem cells thực vật được lấy ra từ thân (stem) của thảo mộc, do đó chữ stem trong tế bào thảo mộc không đồng nghĩa với chữ stem cells trong cơ thể con người.

3- Ðây không phải là tế bào thực thụ mà chỉ là nước triết từ các tế bào thực vật được ép lấy ra rồi chế biến, cho vào mỹ phẩm.

Bác sĩ bệnh ngoài da Fredric Brandt cũng đồng ý là không có tế bào gốc trong bất cứ mỹ phẩm nào mà chỉ là những chất đạm và yếu tố tăng trưởng mà các stem cells thực vật sản xuất. Stem cells phải còn sự sống thì mới hoạt động được như một stem cells, chứ khi đã được thêm vào dung dịch mỹ phẩm thì chúng đã chết ngỏm củ tỏi rồi, đâu còn hoạt động được nữa.

Nhiều nhận xét khác cho hay, plant stem cells từ táo, dưa hấu, gạo làm sao mà kích thích được tế bào gốc trên da con người.

Tuy nhiên vì chúng từ thảo mộc mà ra, chúng có thể có vài tác dụng như các chất antioxidant, nhưng giá cả lại quá mắc so với thực phẩm ta dùng hàng ngày. Hơn nữa chắc nhiều người cũng không muốn da mình hấp thụ những tế bào lấy ra từ táo, từ dưa. Ngoài ra, plant stem cells hoạt động khác với human stem cells, không dễ gì mà đưa plant cells vào cơ thể con người để rồi hoạt động chung với tế bào người. Ðôi bên xa lạ, sẽ uýnh nhau chí tử.

Tiến Sĩ Bruno Bernard, một giám đốc của công ty mỹ phẩm Lancome, Pháp, chân thật thừa nhận rằng kem da “Absolue” do công ty Lancome sản xuất không có stem cells mà chỉ là nước triết táo được kỹ thuật stem cells chế biến thành mỹ phẩm. Khi bôi thoa, dung dịch này thay đổi môi trường chung quanh stem cells ở da, khiến chúng linh động hơn trong việc tạo ra tế bào mới, nhờ đó da nom trẻ trung, đầy đặn hơn.

Nghe cũng xuôi tai, vì mỹ phẩm thường đều mong muốn đạt được công dụng như vậy, là đã thỏa mãn ước muốn của giới tiêu thụ có nhu cầu làm đẹp rồi. Vì, theo FDA, mỹ phẩm chỉ là những sản phẩm được thoa, xịt lên một nơi nào đó của cơ thể để lau sạch, làm đẹp, tạo ra sự hấp dẫn hoặc thay đổi diện mạo bên ngoài mà thôi.

Và cuối cùng xin mời bà con đọc ý kiến của nữ tác giả và nhà nghiên cứu về mỹ phẩm Hoa Kỳ Paula Begoun, người được mệnh danh trên khắp thế giới là “Cosmetic Cop- Sen Ðầm Mỹ Phẩm” như sau:

“Các công ty mỹ phẩm đều quả quyết là họ đã lấy ra từ plant stem cells nhiều chất như peptides, biến chúng trở nên ổn định để có thể hành động y như stem cells và có ảnh hưởng lên tế bào gốc người lớn có sẵn trong da. Ðây là điều không tưởng bởi vì stem cells phải toàn vẹn để có thể hoạt động bình thường.

Dùng peptides hoặc chất liệu khác để tác dụng lên stem cells trong da đang được nghiên cứu nhưng cho tới nay các khoa học gia còn đang vò đầu tìm hiểu làm sao thực hiện được một cách an toàn.

Hiện nay, chưa có một công bố nghiên cứu khoa học chân chính nào kết luận là các chất triết từ stem cells thực vật có thể tác động lên stem cells trong da con người”.

Có người cho là các ý kiến này có vẻ hơi khắt khe thì phải. Vì dù không tác động lên tế bào gốc trong cơ thể, nhưng nếu thực sự công hiệu và đủ an toàn để tô điểm làm đẹp được diện mạo bề ngoài (?) của cơ thể thì người tiêu thụ cũng cảm thấy OK rồi. Có phải không, thưa bà con cô bác.

Bác Sĩ Nguyễn Ý Ðức

Kim Phượng sưu tầm