Ta Về ( Tô Thùy Yên) - I Am Returning ( Hương Cau Cao Tân)

Ta về Tô Thùy Yên

Tiếng biển lời rừng nao nức giục
Ta về cho kịp độ xuân sang

Ta về - một bóng trên đường lớn
Thơ chẳng ai đề vạt áo phai...
Sao bỗng nghe đau mềm phế phủ?
Mười năm, đá cũng ngậm ngùi thay

Vĩnh biệt ta-mười-năm chết dấp,
Chốn rừng thiêng im tiếng nghìn thu
Mười năm, mặt xạm soi khe nước
Ta hóa thân thành vượn cổ sơ

Ta về qua những truông cùng phá
Nếp trán nhăn đùa ngọn gió may
Ta ngẩn ngơ trông trời đất cũ
Nghe tàn cát bụi tháng năm bay

Chỉ có thế. Trời câm đất nín
Đời im lìm đóng váng xanh xao
Mười năm, thế giới già trông thấy
Đất bạc màu đi, đất bạc màu...

Ta về như bóng chim qua trễ
Cho vội vàng thêm gió cuối mùa
Ai đứng trông vời mây nước đó
Ngàn năm râu tóc bạc phơ phơ

Một đời được mấy điều mong ước?
Núi lở sông bồi đã lắm khi...
Lịch sử ngơi đi nhiều tiếng động
Mười năm, cổ lục đã ai ghi?

Ta về cúi mái đầu sương điểm
Nghe nặng từ tâm lượng đất trời
Cảm ơn hoa đã vì ta nở
Thế giới vui từ mỗi lẻ loi

Tưởng tượng nhà nhà đang mở cửa
Làng ta, ngựa đá đã qua sông
Người đi như cá theo con nước
Trống ngũ liên nôn nả gióng mừng

Ta về như lá rơi về cội
Bếp lửa nhân quần ấm tối nay
Chút rượu hồng đây, xin rưới xuống
Giải oan cho cuộc biển dâu này

Ta khóc tạ ơn đời máu chảy
Ruột mềm như đá dưới chân ta
Mười năm chớp bể mưa nguồn đó
Người thức nghe buồn tận cõi xa

Ta về như hạt sương trên cỏ
Kết tụ sầu nhân thế chuyển dời
Bé bỏng cũng thì sinh, dị, diệt
Tội tình chi lắm nữa, người ơi!

Quán dốc hơi thu lùa nỗi nhớ
Mười năm, người tỏ mặt nhau đây
Nước non ngàn dặm, bèo mây hỡi
Đành uống lưng thôi bát nước mời

Ta về như sợi tơ trời trắng
Chấp chới trôi buồn với nắng hanh
Ai gọi ai đi ngoài quãng vắng?
Phải, ôi vàng đá nhắn quan san?

Lời thề truyền kiếp còn mang nặng
Nên mắc tình đời cởi chẳng ra
Ta nhớ người xa ngoài nỗi nhớ
Mười năm, ta vẫn cứ là ta

Ta về như tứ thơ xiêu tán
Trong cõi hoang đường trắng lãng quên
Nhà cũ, mừng còn nguyên mái, vách
Nhện giăng, khói ám, mối xông nền

Mọi thứ không còn ngăn nắp cũ
Nhà thương khó quá, sống thờ ơ
Giậu nghiêng cổng đổ, thềm um cỏ
Khách cũ không còn, khách mới thưa...

Ta về khai giải bùa thiêng yểm
Thức dậy đi nào, gỗ đá ơi!
Hãy kể lại mười năm mộng dữ
Một lần kể lại để rồi thôi

Chiều nay, ta sẽ đi thơ thẩn
Thăm hỏi từng cây những nỗi nhà
Hoa bưởi, hoa tầm xuân có nở?
Mười năm, cây có nhớ người xa?

Ta về như đứa con phung phá
Khánh kiệt đời trong cuộc biển dâu
Mười năm, con đã già như vậy
Huống mẹ cha, đèn sắp cạn dầu...

Con gẫm lại đời con thất bát
Hứa trăm điều, một chẳng làm nên
Đời qua, lớp lớp tàn hư huyễn
Hạt lệ sương thầm khóc biến thiên

Ta về như tiếng kêu đồng vọng
Rau mác lên bờ đã trổ bông
Cho dẫu ngàn năm, em vẫn đứng
Chờ anh như biển vẫn chờ sông

Ta gọi thời gian sau cánh cửa
Nỗi mừng ràn rụa mắt ai sâu
Ta nghe như máu ân tình chảy
Tự kiếp xưa nào tưởng lạc nhau

Ta về dẫu phải đi chân đất
Khắp thế gian này để gặp em
Đau khổ riêng gì nơi gió cát...
Hè nhà, bụi chuối thức thâu đêm

Cây bưởi xưa còn nhớ trắng hoa
Đêm chưa khuya lắm, hỡi trăng tà!
Tình xưa như tuổi già không ngủ
Bước chạm khua từng nỗi xót xa

Ta về như giấc mơ thần bí
Tuổi nhỏ đi tìm những tối vui
Trăng sáng lưu hồn ta vết phỏng
Trọn đời, nỗi nhớ sáng không nguôi

Bé ơi, này những vui buồn cũ
Hãy sống, đương đầu với lãng quên
Con dế vẫn là con dế ấy
Hát rong bờ cỏ, giọng thân quen

Ta về như nước tào khê chảy
Tinh đẩu mười năm luống nhạt mờ
Thân thích những ai giờ đã khuất?
Cõi đời nghe trống trải hơn xưa

Người chết đưa ta cùng xuống mộ
Đêm buồn, ai nữa đứng bờ ao
Khóc người, ta khóc ta rơi rụng
Tuổi hạc, ôi ngày một một hao

Ta về như bóng ma hờn tủi
Lục lại thời gian, kiếm chính mình
Ta nhặt mà thương từng phế liệu
Như từng hài cốt sắp vô danh

Ngồi đây, nền cũ nhà hương hoả
Đọc lại bài thơ buổi thiếu thời
Ai đó trong hồn ta thổn thức?
Vầng trăng còn tiếc cuộc rong chơi

Ta về như hạc vàng thương nhớ
Một thuở trần gian bay lướt qua
Ta tiếc đời ta sao hữu hạn
Đành không trải hết được lòng ta

7-1985
Nguồn: Tô Thùy Yên, Thơ tuyển, Minnesota, 1995
***
I am returning by Tô Thùy Yên

Ocean voices and forest words are eagerly urging
I am returning to catch the moment of spring’s coming

When I am returning - just like a lone shadow in a vast road
Yet no one bothers writing poems on my fading coat ...
Why do I suddenly feel the pains of my lungs and intestines?
It’s been ten years, so even rocks could have pity in their mind

Good-bye, the one of I-of-ten-year, who died a covered up death
In sacred forests where his voice, for thousand autumns, could be at rest
For ten years, I have been seeing my sunburnt face in brooks’ water
Have transformed myself into a simple pliopithecus, the human former

I am returning passing by those moors and river tributaries
To feel the winds playing on the furrows of my forehead lightly
I will be contemplating the old heaven and earth astoundingly
And be listening to the dying dusts of the months and years so lightly

That is all there is. Heaven is dumb and earth keeps silent
And life is quietly accumulating a greenish film, it just so happens
It has been ten years, and the world is looking old conspicuously
The earth’s colour is fading slowly, the earth’s colour is fading slowly ...

I am returning like a shadow of a bird that is coming in late
So the ending seasonal winds are hurriedly moving in in haste
Who is the one that has been standing looking over at clouds and water
For thousands of years till the hair and beard become as white as silver

How many wishes can one be granted in a lifetime?
Mountains can move, rivers can deposit, yet there will not be a time ...
Many kinds of noises have been silenced in mankind’s history
It is only ten years, who cares to record it in books of ancient history?

I am returning with my salt-and-pepper head bending over slowly
Listening to the weighty merciful heart of Heaven and Earth’s generosity
I am grateful to flowers that have been blooming because of me
The world is joyful because of the accumulation of each thing individually

I imagine that house after house are opening their doors wide
Because a stone horse from our village has crossed the river all right
People gathered along the tracks like fish swimming along stream of water
While penta-serial drums are sounding urgently to celebrate the event ever

I am returning like a leaf falling down back to the root of the tree
Tonight warm would become the cooking fire of human community
Please kindly sprinkle some of this red wine into the burning fire
So to vindicate this change from oceans into mulberry fields with time

I am crying because of the humane care people have for others at times
When misfortune befalls others, like rocks under my feet, ready to provide
Ten years is a significant event like ocean’s lightning or source torrents
Making a watchful person feel the sorrow pervading far into the distance

I am retuning like a dewdrop lingering on a blade of tiny grass
Where the sorrow is condensed while the human life is going to pass
No matter how tiny it is, a life has the time to be born, grown, and spent
What is the point to accuse and torture others more, oh my man!

The shop on steep hill where autumn breath is blowing in the longing
It has been ten years; it’s now for face searching and clear looking
The distance is thousands of miles of mountains and rivers, o water fern
So I can only drink half of the inviting cup of water in my turn

I am returning like a heavenly cord that is so white
And is flying rolling and sadly flowing with the sunny and dry sunlight
Who is calling whom that is walking on this empty long distance?
That’s right, is it the loyal sending messages to frontiers and mountains?

The hereditary vows are still being remembered deeply
So the yoke of life’s love debts is stuck on me, I cannot be free
I miss the faraway person who is beyond the missing and the longing
Although it has been ten years, I still remain me in my being

I am returning feeling like my poem inspiration has been scattered wide
Into wild realm and ono forgotten roads that look so amazingly white
Staying in my old house, I am grateful to the surviving roof and partitions
Despite hanging spider webs, black soot, and termite eaten foundation

Everything is no longer having the same old loving order
I am in a poor and pitiful situation, living indifferently just to get over
Fences are slanting, gate slumping, on the ground, grass is fully covering
Old customers are gone, and new ones are slowly diminishing ...

I am returning to dissolve the curses of efficacious charms in oppressing
Hey there, wake up, friends, O my wood and my stone!
Please kindly retell the story of ten years of nightmares so frightening
Tell me the story just for once and then let them have their due ending

This afternoon I will be doing my dreamily strolling
And will be inquiring each and every plant about its private concerning
Be asking the grapefruit and briar rose flowers if they ever blossom
That it has been ten years; would they still remember the distant person?

I am returning feeling like a worthless squandering son
Whose life is bankrupted in the changing of mulberry fields into oceans
It has been ten years, I, your son, am getting old, and quite
Let alone my parents, they are like oil lamps that are getting dry ...

Reviewing my life, I find that mine is just the life of a loser
Out of a hundred promises I have made, not one is delivered
As my life is passing by, only layer upon layer of delusion
So much tear crying for the upheaval has been shed in silence

I am returning like a voice that has been resounding from afar
The blooming flowers on the banks are the ones of the centella
You will still be standing even for a period of one thousand years
Waiting for me patiently like the ocean waiting for the river here

I will be calling for time behind the loving door
Where the joy will induce the happy tears in your eyes the more
I feel as if the blood full of deep gratitude is flowing like a river
Since some distant life when we thought we had lost one another

I am returning despite that I will have to walk around in bare foot,
All over this world to meet you the person whom I should
Sufferings are not reserved solely for distant windy and sandy places
But also on house pavements, banana bushes and in nights staying up late

The old grapefruit tree still has snow white flowers, as I remember
When the night is not deep yet, under the moon that just climbs over
My old love is like the old age that is lacking lots of sleep
Where the walking steps touch and stir up the suffering feelings so deep

I am returning as a mysterious and mystical dream
Going back to youthful age searching for happy nights so it seems
Where the bright shining moon retains in my soul a burnt patch forever
All my life, the longing will constantly shine without getting dimmer

My little child, together with the old joy and sorrow that are happening
Please try to live and survive, confronting the forgetfulness in containing
The cricket remains the same old cricket to you and me
Who is singing along grassy banks in a voice that sounds so friendly

I am returning as the Buddhist Knowledge Stream that is running
Even the prime star, after ten years, will have its brightness become fading
Among my relatives, who have survived and who have passed away?
In my current living, I feel the emptiness more certain than in those days

Those that have been dead accompany me to the grave together
In those sad nights, who else stands on the pond’s edge mulling over
I am crying for others as I am crying for my being fallen and faded away
When being at the age of seniority, fast is the diminishing day after day

I am returning like a ghost shadow in sulking and in a self-pity situation
Who minutely search for time, for the image of self-reflection
I am picking up each discarded item feeling the love for each of them
Like every skeleton that will soon become anonymous as the time comes

I am sitting here on the place of the heritage hall’s ancient foundation
Rereading the poem that has been composed since my youth portion
Feeling that someone within my soul is sobbing emotionally
Like the moon crescent that is still missing the playful stroll regrettably

I am returning like a golden crane that is deep in the missing
Of the time when in the world was he gracefully flying and gliding
I am regretful that my life is constricted and limited so undesirably
That I can only open my heart for others to see partially not wholly

July 1985
Source: Tô Thùy Yên,
Collected Poems, Minnesota, 1995
Translated into English by Hương Cau Cao Tân (04-04-2021)

Thơ: Tô Thùy Yên

Nhạc và Tiếng Hát: Đình Đại